Gorilla's in het zonnetje
We zijn al een paar uur aan het lopen. De begroeiing wordt steeds dichter. Voorop hakt de tracker met zijn machete de ergste takken weg. We hebben ontzettend veel geluk met het weer. In plaats van mist en regen hebben we een zonnetjes. Opeens staat de tracker stil en gebaart naar ons dat we de gorilla's hebben gevonden. Ik zie veel bamboe en een open plek. Maar nog geen gorilla. Totdat de Silverback zich in zijn volle lengte opricht. Enorm. Indrukwekkend. Zijn rug is inderdaad grijzig in het zonlicht. Langzaam draait hij zijn gezicht naar ons toe. Rustig maar alert blijft hij naar ons kijken, terwijl hij met lange halen de blaadjes van de takken grist.
We moeten wachten tot de silverback verder naar de rest van de groep toe gaat. Het is niet de bedoeling dat we hem zomaar voorbij gaan. De gids maakt steeds geluidjes. De gorilla komt overeind, maakt wat geluid en is weg. We mogen volgen.
Uitsterven
Over de hele wereld zijn nog maar zo'n 600 berggorilla's. De helft hiervan leeft in het Bwindi regenwoud in Oeganda. De andere helft vertoefd in het vulkanische gebergte op de grens met Oeganda, Rwanda en Zaire. Niet de meest toegankelijke gebieden. Ooit heb ik in de National Gogaphic een artikel gelezen over de berggorilla. Deze grote apensoort die genetisch gezien heel dicht bij de mens staat. Enkele groepen hebben ze heel langzaam laten gewennen aan de aanwezigheid van mensen. Het lijkt me een unieke gebeurtenis. Helaas zijn in Bwindi begin vorig jaar een aantal toeristen vermoord door rebellen uit het naburige Zaire. Door oorlogen in Zaire en Rwanda was het al niet meer mogelijk om de gorilla's hier te bezoeken. Door het gebeuren in Oeganda had ik de hoop inmiddels helemaal opgegeven. Juist door alle oorlogen stranden de hulpprojcten voor de gorilla's. In de gebieden waar de apen leven, leven verder voornamelijk rebellen. De gorilla kan erg gevaarlijk zijn voor mensen en rebellen schuwen het niet de beesten af te schieten.
Permit
Uiteindelijk is het akkefietje in Bwindi een incident gebleken en in de loop van het jaar komen er aarzelend weer wat toeristen naar Oeganda. Het bezoeken van de gorilla's staat te boek als een van de highlights van Oeganda, dus ondanks het beperkte aantal toeristen is het erg moeilijk om aan een permit te komenn. Ze zijn erg duur en per groep worden per dag maximaal zes mensen toegelaten. Er zijn drie groepen die gewend zijn aan mensen, twee in Bwindi Impenetreble National Park (250 dollar per persoon) en één groep in Mgahinga Gorilla National Park (175 dollar per persoon). De reden dat Mgahinga goedkoper is, is dat de groep regelmatig de grens met Rwanda en Zaire oversteekt en dan zijn ze dus vanuit Oeganda niet te bezoeken. De permit voor Bwindi kun je vooraf boeken in Kampala. Wij gokken natuurlijk op de goedkopere optie. Het nadeel is dat je dan eerst helemaal naar het park in het zuiden moet rijden, voordat je een permit kunt regelen. Meestal kun je dan niet direct terecht. Gelukkig hadden we gehoord dat ene Ivan op een camping in Buyonyi bekend staat als de koning der gorilla-permit regelaars. Ivan heeft een van zijn vrienden daar bij het park gebeld en voor ons een aanbetaling laten doen. Helemaal happy. Nu maar hopen dat ze in de tussentijd niet de grens oversteken......
Gevaarlijke buffalo's
De omgeving wordt steeds mooier naarmate we in de buurt komen van Mgahinga. De vier vulkanen die de grens vormen tussen de drie landen en tevens in het centrum van het gorillagebied liggen, zien we al van verre liggen. We slaan onze tent op net buiten de parkingang, met een prachtig uitzicht over de vulkanen aan de ene kant en de vallei aan de andere kant. Vandaag zijn de gorilla's nog gezien, dus de kans is groot dat ze morgen ook gewoon aan Oegandese zijde zijn.
We zijn inderdaad met zes bezoekers. Daarnaast gaat er één hoofdgids mee, drie gewapende rangers cq trackers en nog vier gewapende soldaten. Geen wonder dat dit zo duur is. Het kost alleen al een fortuin aan salarissen. De soldaten gaan mee omdat buffalo's met jongen erg gevaarlijk kunnen zijn. Maar we weten natuurlijk allemaal dat de gevaar van rebellen uit de buurlanden veel groter is.
Gorillabriefing
Voordat we gaan lopen krijgen we eerst een gorillabriefing. Deze instructies zijn erg belangrijk, want het zijn en blijven gevaarlijke dieren. We moeten een compacte groep vormen, want als we verspreid aan komen zetten, dan denken de gorilla's dat ze worden aangevallen. De afstand tussen mens en gorilla moet minimaal vijf meter bedragen. Omdat mens en gorilla genetisch zo op elkaar lijken, wordt het gevaar van overdracht van ziektekiemen te groot als je dichterbij komt. Als de gorilla te dicht bij jou komt, mag je niet direct wegrennen. Zo gauw de gorilla denkt dat je bang bent, valt hij namelijk aan. Rustig en beheerst terugtrekken is het devies. We mogen onbeperkt foto's maken, maar er mag geen flits worden gebruikt. Er mag niet gegeten of gedronken worden in nabijheid van de apen en we mogen ook geen rare dingen doen (dat kan ze lokken of kwaad maken). Als we de groep eenmaal hebben gevonden, blijven we er slechts een uur bij, langer mag niet. De gorilla's mogen niet teveel wennen aan de nabijheid van mensen. Er wordt nog even duidelijk op gewezen dat we aan gorilla'tracking' gaan doen en niet gorilla'finding' . Er is dus geen garantie dat we ze vinden.
Spoorzoeken
De tocht alleen al is de moeite waard. De gorillagroep zit halverwege de Gahingavulkaan, in het midden van het park. Het pad gaat flink omhoog, met regelmatig open stukken zodat we een prachtig uitzicht hebben op de vulkanen en op felgroen begroeide kleine kraters en meren beneden ons. Na een uur of twee komen we bij de plaatst waar ze gisteren voor het laatst zijn gezien. Nu gaat de hoofdspoorzoeker voorop. Ze letten op afgebroken takken en gorillapoep. Er is nu geen pad meer. We volgen het spoor van de gorilla's, zoals zij dat gisteren ook hebben afgelegd. Een grote platgetrapte plek duidt op hun slaapplaatst van de afgelopen nacht. Ze kunnen nu niet ver meer zijn. Ondertussen verplaatsen we onszelf bijna als gorilla's. Op handen en voeten gaan we door bamboe, brandnetels en doornstruiken. De machete van de tracker maakt het spoor iets breder, maar het blijft zwaar werk. Ik loop nog wat te mompelen over de motorisch gestoorde jongen voor me, als Johan me aanstoot. Hij heeft er al een gezien. Ik zie eerst helemaal niets. Het is een van de twee silverbacks. Een volwassen mannetje en tevens de groepsleider. Opeens rijst een reuzachtige gestalte op uit het struikgewas. Wat een enorme omvang. Als hij zijn armen uitstrekt om bladeren te plukken zie je dat zijn armen heel lang zijn ten opzichte van zijn lijf. Hij heeft ook enorme spierballen. Terwijl hij naar ons bljft kijken, eet hij op zijn dooiegemakje door. Bomen van redelijke omvang buigt hij naar zich toe of het niets is.
De Mgahinga-groep
Na een paar minuten maakt hij wat geluiden, slaat een keer met zijn armen en verdwijnt in het struikgewas. Volgens de gids is dit het teken dat we kunnen volgen. Een stukje verderop zitten er opeens veel meer. Een tweede Silverback zit zich vol te eten. Zijn armen zijn zo lang dat hij zich niet hoeft te verplaatsen. Vanaf zijn stekje kan hij uit alle boomtopjes de lekkere jonge blaadjes trekken. Handen als kolenschoppen. Maar ze gebruiken hun vingers net als wij. De lekkerste blaadjes worden er met de grootste precisie een voor een afgetrokken. Voor ons neus zijn twee jongeren aan het ravotten. Ze grommen naar elkaar, slingeren aan een arm door de bomen en duwen elkaar van boomstronken. Het zijn net spelende kinderen. Een van de vrouwtjes neemt haar baby-gorillaatje liefdevol in haar armen. Het wordt omhelst, het krijgt een soort zoentjes en dan wordt er van onder tot boven gevlooid. Ernaast neemt een zwangere gorilla een ontspannende houding aan. Je kunt je wel voorstellen dat een zwangere gorilla echt enorm is. Terwijl we tussen de struiken toe kijken, gaat het familieleven gewoon door. Eten, slapen, spelen etc. Er ligt er een op zijn zij met zijn hand onder zijn hoofd naar ons te kijken. De jongere die erbij is, toont opeens overmatige interesse in Johan. De afstand is minder dan twee meter. Johan blijft gewoon zitten. Helaas jaagt de gids de gorilla dan een stukje weg. Het uur is voorbij voordat we er erg in hebben. We willen nog helemaal niet weg. Als we uit het struikgewas wegkruipen zien we nog een vrouwtje met een baby op haar rug vlakbij ons zitten. Het is zo bijzonder en zo uniek om zulke grote dieren te zien die zoveel menselijk trekken vertonen.
Op de weg terug schijnt nog steeds het zonnetje. We zijn allemaal onder de indruk. Ooit de film 'Gorilla's in de mist' gezien? In het echt zijn ze veel gaver en helemaal als het zonnetje schijnt op hun grijzende ruggen.
|
