Muziek minnend Malawi
De hele ochtend klinkt er al een ritmisch geklap en gejoel
van achter de rieten schutting. Vrouwen die uit volle borst de mooiste
Afrikaanse gezangen produceren. Als ik ga kijken, wordt er op het
dorpsplein net een grote dans uitgevoerd. Vrouwen in kleurige kanga's
en dansende mannen verkleed in vrouwenkleren. Aan de zijkant staan
serieuze moslimmannen te neuriën, terwijl de vrouwelijke omstanders
de meest enthousiaste kreten schreeuwen. Ondertussen spelen de kinderen
gewoon door, krijgen de babies de borst en worden de vissen schoongemaakt.
De mensen in Malawi zijn nog heel traditioneel en van oudsher worden
alle gebeurtenissen verwerkt in zang en dans. Vaak luister ik naar
de muziek in de verte en vraag ik me af waar ze nu weer over zingen.
Voorbereiding
Voor ons doemt ineens het Mulange Massif op. Heel Malawi ligt vol
met plotselinge heuvels, die stijl oprijzen uit het verder vrij
vlakke landschap. Zo ook Mulange, een rotsachtig plateau met een
gemiddelde hoogte van 2000 meter. Ideaal om te wandelen, zo hebben
wij gehoord. In Blantyre hebben we een voorraad eten ingeslagen,
zodat we een aantal dagen vooruit kunnen op het plateau. In het
dorpje Mulange nemen we het zandpad naar het Likhubula Forest Station.
We bekijken de plattegrond en bepalen naar welke hutten we gaan.
Ook nemen we voor de verandering een keer een porter mee, die tevens
de routes naar de hutten kent. Zo'n jongen kost slechts een paar
gulden per dag en er staan er honderdvijftig te dringen om mee te
mogen. Gelukkig hanteert het Forest Station een eerlijk systeem
en volgens de lijst krijgen we Muhta toebedeeld.
Wij betalen hem een klein deel vooraf, zodat hij geld heeft om zijn
eigen eten te kopen voordat we morgen op pad gaan. Wij nemen zelf
een minimale hoeveelheid bagage mee. Slaapzakken en thermisch ondergoed
en verder één pan, wat bestek, een waterfilter en afgemeten porties
eten. Zakjes met daarin een mengsel van suiker, melkpoeder en custardpoeder,
voor een lekker warm en voedzaam ontbijtje van warme custardpap.
Verder wat blikken met spaghetti, noten en chocolade als noodrantsoen
en brood en pindakaas voor de eerste dagen. Brandhout is aanwezig
in de hut, dus een brandertje hebben we niet nodig.
Verraderlijke chiperone
Via het skylinepad gaan we op weg naar de eerste hut. Die naam klinkt
zo mooi. Het uitzicht is inderdaad erg mooi, maar het stijgingspercentage
ook. Voor mijn gevoel moet ik verticaal omhoog. Zwoegen en zweten.
De kabelbaan van de houtfabriek is kapot, dus alle lokale mannen
lopen het skylinepad soms wel tweemaal per dag op en neer met een
enorme boomstam op hun hoofd. Oh ja, ze lopen ook nog op blote voeten.
Per boomstam levert dit één us dollar op. Dat is sowieso het gemiddelde
dagloon hier; één à twee dollar. Veel mensen hebben dan ook twee
banen.
Eenmaal boven loopt het heerlijk door dennenbosjes en over bergbeekjes.
Ook de Chembehut ligt aan zo'n helder beekje. De conciërge spreekt
geen woord Engels, maar blijft vol enthousiasme enorme blokken hout
in de openhaard stoppen. Behalve de openhaard en een paar stukken
schuimrubber die als matrasje dienen, is er verder niets in de hut.
We warmen ons bij het vuur en koken daar tevens ons potje op. Vanuit
de hut hebben we uitzicht op één van de hoogste pieken op het plateau.
Hier is vorige week nog een Engelsman vanaf gevallen. Voordat ze
bij hem konden komen, was hij dood. Juist in deze tijd van het jaar
is het niet ongevaarlijk op Mulange. Qua klimaat lekker om te lopen,
maar in de loop van de dag komt er vrij snel een verraderlijke mist
opzetten, de chiperone. Pas tegen de avond is het weer helder.
Kerkelijke business
Als we naar de Tuchillahut lopen, kom ik er achter ik dat het idee
dat ik had bij het woord plateau -plat- niet correct is. We moeten
de nodige pieken en dalen overwinnen. De uitzichten zijn prachtig,
zowel over het plateau als over de rand; het groene achterland van
Mozambique. In de Tuchillahut hebben ze wel tafels en stoelen, maar
helaas geen matrasjes. Dat wordt met onze slaapzakken op de planken
vloer slapen. Niet echt behaaglijk bij temperaturen onder nul. Erg
stijf (van het slapen of het lopen?) sta ik de volgende dag op.
Johan heeft het vuur al aangemaakt. Muhta wil graag vroeg gaan lopen,
want we hebben een zware dag voor de boeg. Dat heeft hij correct
ingeschat. Helemaal afgepeigerd komen we bij de hut van de CCAP
aan. Deze kerkelijke organisatie heeft veel hutten in Malawi. Zoals
trouwens de verschillende kerken hier veel bedrijfsmatige activiteiten
ontplooien.
Vrije dag
De hut staat bekend als goed en goedkoop, maar wij treffen het niet.
De conciërge heeft vandaag blijkbaar besloten dat hij een dagje
naar beneden wil. Wij staan voor een gesloten deur. Gelukkig staan
er ook drie Amerikanen met drie brutale gidsen die de deur wel open
krijgen. De mannen hebben de houtvoorraad ontdekt en we verstoken
weer aardig wat bomen. We hebben heel romantisch ook een openhaard
in het kamertje waar wij slapen. Die moet natuurlijk ook aan en
in combinatie met de echte bedden en matrassen hier hebben we een
riant onderkomen. Voor de mensen naast ons alleen jammer dat ons
vuurtje ervoor zorgt dat in hun kamer wat meer rook ontstaat. De
weg naar beneden gaat redelijk snel. We zien nog schitterende Aloës
op de berghelling. Bijzonder dat zo'n mooie plantensoort hier zomaar
groeit.
Tromgeroffel
Ik heb het idee dat we tijdens onze trekking onder vrij primitieve
omstandigheden hebben gebivakkeerd. Een bezoek aan een dorpje en
een kijkje in de huizen leert dat het nog veel primitiever kan.
Het betreffende dorpje met lemen hutjes maakt een stoffige en ingeslapen
indruk. Niets blijkt minder waar te zijn. 's Ochtends wordt ik al
wakker met tromgeroffel. Op zich hebben we dit al veel vaker gehoord
in Malawi, maar deze keer houdt het wel heel lang aan. Ik geef toe
aan mijn nieuwsgierigheid en loop naar de poort. Daar staan twee
lokale jongens, Shakespeare en John, die mij graag uitleggen wat
er aan de hand is. Ik ga met ze mee en ze vertellen me uit dat het
zang- en klapgebeuren een moslimfeestje is. Een jongen uit het dorp
heeft zijn 'moslimstudies' gehaald en was de op één na beste van
heel Afrika, aldus John. Vandaag is hij teruggekeerd in zijn dorp
en wordt hij eervol ontvangen door de dorpsgemeenschap. Zo als altijd
worden daarvoor de nodige dansen opgevoerd en liederen gezongen.
Educatieve dansen
Er is een verschil tussen dansen die overdag plaatsvinden en dansen
die 's avonds worden opgevoerd. Overdag verkleden de mensen zich
wel, maar in kledingstukken die verder gewoon worden gebruikt. In
dit geval hebben de mannen die mee dansen allemaal kanga's omgeknoopt
en dragen vrouwenkleding. De dansen die 's avonds worden opgevoerd
hebben vaak een moraliserende achtergrond. Het is niet zomaar een
feest, men moet we wat van opsteken. De kostuums en maskers die
hiervoor worden gebruikt, worden speciaal vervaardigd uit allerlei
materialen en doen na de opvoering geen dienst meer. De dansen van
vandaag hebben een feestelijke achtergrond. Een rijtje mannen in
moslimgewaden staat serieus mee te neuriën aan de zijkant. Dit zijn
belangrijke mannen uit het dorp en uit de naburige dorpen.
Gescheiden woongebieden
Mijn overijverige rondleiders zijn zelf geen moslim, maar christen.
Zoals veel dorpen in Malawi bestaat ook dit dorp uit een moslimdeel
en een christelijk deel. Er is zelfs heel officieel een grens tussen
beide dorpen, in de vorm van een droogstaand riviertje. Natuurlijk
moet ik ook mee naar het christelijke deel. Het valt me direct op
dat het dorp veel ruimer is van opzet. De lemen hutjes zijn hetzelfde,
maar ze staan veel verder uit elkaar. De christelijke gemeenschap
hanteert een vrijstaande woning-beleid, terwijl het in het moslimdeel
bijna rijtjeswoningen zijn. Hier kennen de jongens duidelijk veel
meer mensen en kan ik een kijkje nemen op de erven en in de hutjes.
Het leven vindt eigenlijk op het erf plaats, want de meeste hutjes
zijn klein en donker. De grond is van zand, de muren van klei en
stront en het dak van gras. Niets houten vloer, openhaard en meubilair.
Nsima
Het valt me op dat ik bijna geen mannen zie, maar ik durf eigenlijk
niet goed te vragen waarom niet. Maar de vrouwen zijn druk met allerlei
activiteiten. Er wordt water gehaald in grote emmers die op hun
hoofd balancerend naar huis worden vervoerd. Andere vrouwen zijn
bezig met het drogen van groenten of het fijnmalen van mais. In
heel Afrika is het belangrijkste voedsel een dikke pap van maïsmeel.
Het lijkt een beetje op een smakeloze maizenapudding. In elk land
heet het weer anders, ugali in Kenia, nsima in Malawi en miellie
meal in Botswana en Namibië. Op ieder erf branden houtvuurtjes en
worden pannen met nsima klaargemaakt. Andere traditionele producten
worden ook door vrouwen gemaakt. Zo zitten vrouwen in de schaduw
van de baobabs van gras rieten matten te vlechten. Deze dienen als
slaapmat of zitmat. Enkelen kennen de 'luxe' van een bed, het touw
voor het netwerk dat dient als bedbodem wordt via een ingewikkelde
procedure gemaakt van gras. Deze methodes worden binnen de familie
doorgegeven.
Tenslotte moet ik ook de school nog bewonderen. Daar zijn ze erg
trots op. De school en het huis van het schoolhoofd zijn de enige
stenen gebouwen. Ook de rest van de leraren woont in redelijke hutjes,
allemaal rondom het schoolplein. Op het schoolplein komt het addertje
onder het gras tevoorschijn. John en Shakes verkopen souvenirs en
het is wel de bedoeling dat ik wat afneem. Normaliter geef ik niet
snel toe in soort situaties, maar dit keer koop bij allebei een
kleinigheid. Ik heb immers de mogelijkheid een kijkje achter de
schermen te nemen van het dorpse leven in Malawi.
|
